ຈັນຍາບັນ

ຫຼັກຈັນຍາບັນ ຂອງນັກຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ

ຫຼັກການ ສໍາຄັນທີ່ສຸດ ໃນການປະກອບ ພາຣະກິຈ ຂອງວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ (RFA) ແມ່ນ ຍຶດໝັ້ນ ຢ່າງເຄັ່ງຄັດ ໃນມາຕຖານສູງສຸດ ຂອງການສເນີຂ່າວ. ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໄດ້ຮັບທຶນ ຈາກຣັຖສະພາ ສະຫະຣັຖ ແຕ່ຮັກສາ ຄວາມເປັນເອກຣາດ ດ້ານບັນນາທິການ ຢ່າງເຕັມທີ່ ຈາກຣັຖບານ ສະຫະຣັຖ. ບັນນາທິການ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ທຸກໆຄົນ ຕ້ອງປະຕິບັດໜ້າທີ່ ແບບມືອາຊີບ, ຢ່າງ ມີຈັນຍາບັນ ແລະ ສົ່ງເສີມ ມາຕຖານອັນສູງສຸດ ໃນການຂຽນຂ່າວ ຕາມຫຼັກການພື້ນຖານ ດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້[1]:

ຄະນະ ບັນນາທິການ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ຄວນຮັບຜິດຊອບ ຄວາມຖືກຕ້ອງ ຕໍ່ວຽກງານ ຂອງຕົນເອງ. ຣາຍງານ ແລະ ຣາຍການ ຕ່າງໆ ຕ້ອງຖືກຕ້ອງແນ່ນອນ, ກ້ຳເກິ່ງ ສເມີພາບ ແລະ ເປັນຈິງ. ຂໍ້ມູນ ຕ້ອງຜ່ານການກວດກາ ກ່ອນຖືກເປີດເຜີຍ, ໂດຍການນຳໃຊ້ ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນ ຕົ້ນສະບັບ ເປັນຕົ້ນຕໍ, ໃນເວລາ ທີ່ເປັນໄປໄດ້. ຕ້ອງຮິບໂຮມຂໍ້ມູນ ໃຫ້ຄົບຖ້ວນ, ຕິດຕາມຂໍ້ມູນຫຼ້າສຸດ, ແລະ ໃຫ້ຖືກຕ້ອງ ຕັ້ງແຕ່ຕົ້ນ ຈົນຈົບ.
ນັກຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ຕ້ອງ ສຸຂຸມ (ໃຈເຢັນ) ທຳໃຈສງົບ, ບໍ່ຕື່ນເຕັ້ນ ໃນການປະຕິບັດວຽກງານ ແລະ ຣາຍງານ ແບບມືອາຊີບ, ແລະ ຫຼີກລຽງ ການປະທະກັນ, ການໂຄສະນາຊວນເຊື່ອ, ຫຼື ໃສ່ຮ້າຍປ້າຍສີ ບຸກຄົນ, ກຸ່ມຄົນ, ຫຼື ຣັຖບານຕ່າງໆ. ນັກຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ຕ້ອງສເນີ ທຸກໆມຸມມອງ ປາສຈາກ ການລຳອຽງ ແລະ ຫຼີກລຽງການມີສ່ວນຮ່ວມ ໃນການສນັບສນູນ ຫຼື ວິພາກວິຈານ ທີ່ເປັນການສະແດງຄວາມເຫັນ ຫຼື ທັສນະ ເໜືອຄວາມເປັນຈິງ ແລະ ໜ້າເຊື່ອຖື ຂອງການຣາຍງານຂ່າວ.
ນັກຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ຕ້ອງບໍ່ສນັບສນູນ ຄວາມຮຸນແຮງ, ການກະບົດ ຫຼື ການຍ້າຍຖິ່ນຖານ. ໃນເວລາ ມີຣາຍງານ ກ່ຽວກັບ ການກໍ່ການຮ້າຍ, ລັດທິຫົວຮຸນແຮງ, ຫຼື ການຂົ່ມຂູ່ ໃຊ້ຄວາມຮຸນແຮງ, ນັກຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ຕ້ອງ: ມີສະຕິ ແລະ ປ້ອງກັນ ອັນຕະຣາຍ ທີ່ອາດເກີດຂຶ້ນ ກັບຕົນເອງ ແລະ ຜູ້ອື່ນໄດ້; ແລະ ບໍ່ອະນຸຍາດ ໃຫ້ໃຊ້ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ເປັນເວທີໂຄສະນາ ທີ່ມີຄວາມຮຸນແຮງ ຫຼື ການຂົ່ມຂູ່ ທີ່ມີຄວາມຮຸນແຮງ. ນັກຂ່າວ/ບັນນາທິການ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ຕ້ອງປຶກສາຫາລື ບັນນາທິການ ທີ່ຮັບຜິດຊອບ ເຂດເອເຊັຽຕາເວັນອອກ ຫຼື ເອເຊັຽຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ ຫຼື ບັນນາທິການ ບໍຣິຫານ, ກ່ອນເຜີຍແຜ່ ຂໍ້ມູນໃດນຶ່ງ ທີ່ອາດເຮັດໃຫ້ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ຕົກຢູ່ໃນຄວາມສ່ຽງ ຖືກໃຊ້ເປັນເວທີ ໃນຈຸດປະສົງໃດນຶ່ງ.
ນັກຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ບໍ່ຕ້ອງເອົາ ຂ່າວເລົ່າລື, ຂໍ້ມູນຜິດພາດ ຫຼື ຂໍ້ມູນທີ່ບໍ່ມີການຢືນຢັນ ແລະ ທິດສະດີ ສົມຮູ້ຮ່ວມຄິດ ໃສ່ໃນຣາຍງານ ຫຼື ຣາຍການໃດນຶ່ງ ໂດຍບໍ່ມີ ການອ້າງເຖິງ ສິ່ງທີ່ເກີດຂຶ້ນ. ເມື່ອໃດກໍຕາມ ທີ່ເປັນໄປໄດ້, ໃນການຂຽນຂ່າວໃດນຶ່ງ, ນັກຂ່າວ ຕ້ອງຊອກຫາ ແລະ ເອົາຂໍ້ມູນ ມາຈາກຫຼາຍກວ່າ ນຶ່ງແຫຼ່ງຂ່າວ. ແຫຼ່ງຂ່າວ ຄວນມີຕົວຕົນ, ໃນເວລາ ທີ່ເປັນໄປໄດ້, ຫຼື ຂໍ້ມູນ ທີ່ໄດ້ມານັ້ນ ພຽງພໍ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ ຜູ່ຟັງ/ຜູ່ອ່ານ ເນື້ອຫາ ຂອງວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ສາມາດຕັດສິນໃຈ ເອົາເອງໄດ້ ກ່ຽວກັບ ຄວາມຖືກຕ້ອງ ຂອງຂໍ້ມູນ ແລະ ທັສນະ ທີ່ໄດ້ແບ່ງປັນຜ່ານ ແຫຼ່ງຂ່າວເຫຼົ່ານີ້. ເຖິງຢ່າງໃດ ກໍຕາມ, ໃນເມື່ອຈຳເປັນ, ນັກຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ຕ້ອງມີສະຕິ ເພື່ອປົກປ້ອງ ແຫຼ່ງຂ່າວ ບໍ່ໃຫ້ເປັນອັນຕະຣາຍ ແລະ ເຄົາຣົບແຫຼ່ງຂ່າວ ທີ່ມີຈຸດປະສົງ ບໍ່ອອກນາມ.
ຖ້າຫາກວ່າ ນັກຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ເຫັນວ່າ ມີຂໍ້ມູນຜິດພາດ ໃນເວລາອອກອາກາດ ຫຼື ໃນເວລາເຜີຍແຜ່ ຂ່າວສານ, ບົດວິຈານ, ຫຼື ເນື້ອຫາ, ນັກຂ່າວ ແລະ ຜແນກພາສາດັ່ງກ່າວ ຕ້ອງຍອມຮັບ ຄວາມຜິດພາດ ແລະ ແກ້ຄວາມຜິດທັນທີ, ໂດຍຜ່ານຊ່ອງທາງ ທີ່ຂໍ້ມູນຜິດພາດນັ້ນ ຖືກເຜີຍແຜ່ ອອກໄປ.
ນັກຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ຕ້ອງໃສ່ຊື່ແຫຼ່ງທີ່ມາ ຂອງຂໍ້ມູນ ໃນເວລາທີ່ ນຳເອົາບາງຕອນ ຂອງການສັມພາດ, ຣາຍງານ, ຫຼື ຂໍ້ມູນໃດນຶ່ງ ຂອງສຳນັກຂ່າວ ຫຼື ແຫຼ່ງຂ່າວອື່ນ ມາໃຊ້.
ຮູບພາບ, ວິດີໂອ, ຫຼື ເນື້ອຫາຮູບພາບອື່ນໆ ໃຫ້ຂໍ້ມູນຕ່າງໆ ທີ່ນັກຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ເຜີຍແຜ່ນັ້ນ ຕ້ອງຍຶດໝັ້ນ ຕາມຄຳແນະນຳ ຂອງວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ.
ນັກຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ຕ້ອງບໍ່ເປັນ ສະມາຊິກ ຂອງພັກການເມືອງ, ກຸ່ມຝ່າຍຄ້ານ, ອົງການຈັດຕັ້ງພັດຖິ່ນ, ຫຼື ກຸ່ມສາສນາ ໃນປະເທດເປົ້າໝາຍ ຂອງວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ, ແລະຕ້ອງບໍ່ສນັບສນູນ ຄວາມເຫັນ ທາງການເມືອງ ທີ່ມີຜົລເສັຽຫາຍ ຫຼື ພາໃຫ້ເຂົ້າໃຈວ່າ ມີຜົລສະທ້ອນບໍ່ດີ ຕໍ່ຄວາມເປັນຈິງ ແບບເປັນກາງ ຂອງວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ. ນັກຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ຄວນຮັກສາ ຄວາມເປັນກາງ ທາງດ້ານການເມືອງ ໃນສື່ສັງຄົມ ໂດຍບໍ່ຄຳນຶງເຖິງ ຂົງເຂດ ທີ່ພວກຂະເຈົ້າ ອອກຄວາມເຫັນ.
ນັກຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ຕ້ອງບອກຜູ້ປະກອບສ່ວນ ຈາກພາຍນອກ ຢ່າງຈະແຈ້ງ ແລະ, ໃນເວລາ ມີບົດວິຈານ, ຕ້ອງບອກວ່າ ຄວາມຄຶດຄວາມເຫັນ ທີ່ໄດ້ສະແດງອອກ ເປັນຂອງຜູ້ຂຽນ ບໍ່ແມ່ນຂອງ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ. ຄວາມຄຶດຄວາມເຫັນ ແລະ ບົດວິຈານ ຕ້ອງລະບຸ ຢ່າງຈະແຈ້ງ ເຊັ່ນດຽວກັນ. ໃນແຕ່ລະກໍລະນີ, ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ມີສິທແກ້ຂໍ້ມູນ ຂອງຜູ້ປະກອບສ່ວນ ຈາກພາຍນອກ ແລະ ເປັນຜູ້ຕັດສິນໃຈ ຂັ້ນສຸດທ້າຍວ່າ ຄວນເອົາ ຂໍ້ມູນໃດແດ່ ໃສ່ໃນຣາຍກງານ ຫຼື ຣາຍການ.
ນັກຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ຕ້ອງບໍ່ຮັບ ສິ່ງທີ່ມີຄ່າ ເຊັ່ນ ຂອງຂວັນ, ສິທພິເສດ, ຫຼື ແຮງຈູງໃຈອື່ນໆ ຈາກແຫຼ່ງຂ່າວ ຫຼື ຄົນອື່ນ ທີ່ອາດຢູ່ - ຫຼື ຜູ້ທີ່ເຊື່ອວ່າຢູ່ - ໃນຖານະທີ່ມີອິດທິພົນ ຕໍ່ຣາຍງານ ຫຼື ຣາຍການຕ່າງໆ ຂອງວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ. ຂອງຂວັນ ທີ່ມີມູນຄ່າ ($20 ຫຼື ໜ້ອຍກວ່າ) ອາດຮັບໄດ້ ແຕ່ຕ້ອງແຈ້ງ ໃຫ້ຜູ້ຮັບຜິດຊອບຮູ້ ແລະ, ຖ້າເຫັນວ່າ ບໍ່ເໝາະສົມ, ກໍໃຫ້ສົ່ງຄືນ ດ້ວຍຄຳອະທິບາຍ ທີ່ສຸພາບ.
ນັກຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ຕ້ອງບໍ່ຮັບວຽກ ຫຼື ກິຈກັມອື່ນໆ ນອກເໜືອຈາກຂອງ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ຊຶ່ງຈະເປັນການລະເມີດ ຄວາມຮັບຜິດຊອບ ຂອງຂະເຈົ້າ ຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ. ຜູ້ໃດ ຕ້ອງການດໍາເນີນ ພາຣະກິຈ ຫຼື ກິຈກັມ ພາຍນອກ, ຮວມທັງ ປາຖະກະຖາ ຫຼື ໄປປາກົດໂຕ ຕາມສະຖານທີ່ ສາທາຣະນະຕ່າງໆ ອາດເຮັດໃຫ້ເຂົ້າໃຈວ່າ ໄປໃນນາມ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ, ຕ້ອງໄດ້ຮັບ ອະນຸຍາດ ເສັຽກ່ອນ ຕາມທີ່ລະບຸໄວ້ ໃນນະໂຍບາຍ ວ່າດ້ວຍ ການຂັດແຍ້ງ ທາງຜົລປໂຍດ.
ໃນການປະຕິບັດໜ້າທີ່ໃຫ້ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ, ນັກຂ່າວ ຕ້ອງບໍ່ສະແດງຕົນວ່າ ເປັນໂຕແທນ ຂອງນິຕິບຸກຄົນອື່ນໃດ, ອົງການຈັດຕັ້ງສື່ມວນຊົນ, ໜ່ວຍງານຣັຖບານ ຫຼື ອົງການທີ່ບໍ່ຂຶ້ນກັບ ຣັຖບານ, ນອກຈາກ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ.
ການລະເມີດ ຫຼັກຈັນຍາບັນ ຂອງນັກຂ່າວ ແລະ ຄຳແນະນຳ ດ້ານບັນນາທິການ ຂອງວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ອາດຈະສົ່ງຜົລ ໃຫ້ມີການປະຕິບັດວິນັຍ ເຖິງ ແລະ ຮວມທັງ ການຍຸຕິຈ້າງງານ.

[1] ເຖິງແມ່ນວ່າ ວຽກງານການຂ່າວ ເປັນຄວາມຮັບຜິດຊອບ ຕົ້ນຕໍ ຂອງຜແນກ ບັນນາທິການ, ນັກຂ່າວທຸກຄົນ ຄວນຮັບຮູ້ ແລະ ສນັບສນູນ ຫຼັກຈັນຍາບັນ ຂອງນັກຂ່າວ.

Update: ວັນທີ 22 ມີນາ 2022